Hybride docent

Perspectief van de schoolleiding

Ook schoolleiders zien nut en noodzaak van hybride docenten binnen het lerarenkorps, al zijn ze ook niet blind voor de nadelen. Sommigen zetten het hybride docentschap al actief in als HR-instrument.

+ Schooldirecteuren aan het woord

‘Actuele praktijk binnen de school halen’

Leuk, die persoonlijke ontwikkeling en afwisseling van de hybride docent. Maar zitten schoolleiders er wel op te wachten? Zij zijn kritisch, maar zien ook kansen en mogelijkheden. Vijf schoolleiders reflecteren op een aantal kernthema’s rond het hybride docentschap.

Toepassing van kennis van buiten, beter up-to-date onderwijs

“Een docent met relevante ervaring in het bedrijfsleven kan zijn kennis en ervaring hier inzetten. We halen de actuele praktijk in huis. Dat biedt meerwaarde voor de school en de leerlingen.”

Toegang tot een breder netwerk

“De school kan gebruik maken van het netwerk van de docent. Een van onze hybride docenten heeft een kunstonderneming. Dat betekent dat we in het kunstonderwijs een netwerk hebben, waardoor we contacten kunnen leggen. We halen buiten naar binnen en kunnen ook zelf naar buiten.”

De docent toont een scherpere en productievere werkhouding

“De persoon die hiervoor kiest moet het van harte doen, niet uit noodzaak vanwege inkomensgarantie. Kiest iemand van buiten voor het onderwijs, zorg dan dat deze rustig begint met een trainer en een leertraject.”

Behoud van goede docenten voor de school

“Als een docent aangeeft de uitdaging te missen, is een hybride docentschap misschien een oplossing. Als hij een paar dagen elders gaat werken, maar ik kan hem toch behouden voor mijn team vind ik dat toch een meerwaarde. Het is fijn als docenten hun ervaring verbreden. Daar kan de school ook van profiteren.”

Bevoegdheid

“Een zij-instromer die werkelijk voor het onderwijs kiest weet dat hij zo snel mogelijk zijn bevoegdheid moet halen. Bij de hybride docent zonder onderwijservaring met twee werkkringen gaat dat langzamer, daar lopen wij risico mee.”

Loopbaanperspectief

“Bij hybride uitstroom zie je mensen opbloeien. Ze komen in een andere werkomgeving, raken erdoor geïnspireerd. Wees niet bang een goede docent kwijt te raken, maar zie de win-win-situatie. Want het levert ons ook wat op. De docent zit beter in zijn vel, brengt meer kennis mee en dat levert de leerlingen uiteindelijk wat op.”

Uitdaging voor de schooldirectie

Hybride docenten excelleren wanneer hun meerwaarde wordt gezien en benut. Hoe boor je de kwaliteiten aan van de leraar-ondernemer? Welke rol kan de leraar/opleider spelen bij begeleiding van startende collega’s? Welke taken beleg je bij de leraar/onderzoeker? De uitdaging voor schoolleiders is de hybride docenten beter te ondersteunen en effectiever in te zetten bij het verwezenlijken van organisatiedoelen.

+ Joost van Rijn, schooldirecteur-bestuurder

‘Meerwaarde voor de leerlingen’

Dat gaan we regelen, dacht Joost van Rijn, directeur van Schoolgemeenschap Lek en Linge na een e-mail van Frank Hordijk over een mogelijk docentschap. Inmiddels werkt Hordijk al ruim acht jaar als docent M&O naast zijn werk als adviseur en accountant. Wat zijn hun beider ervaringen?

Praktijkervaring

“Hybride docenten staan anders in de organisatie. Ze kijken op een frisse manier naar het vak en nemen praktijkervaring mee. Dat is van meerwaarde voor leerlingen. De persoon van de hybride docent bepaalt of er echt toegevoegde waarde is. Frank is bijzonder energiek en betrokken. Maar ik heb ook eens een informatica-docent gehad die voor een opdracht twee weken naar het buitenland ging. Dat past niet bij een schoolorganisatie.”

Bovenbouw

“Een hybride docent is vaak minder verbonden met de schoolorganisatie omdat hij maar een kleine baan heeft op school. Ik vind experts van buiten vooral geschikt voor de bovenbouw. In de onderbouw heb je docenten nodig die ook mentor zijn. Dat vraagt om regelmatig contact en verbinding met de leerlingen. Zij moeten ook buiten de lessen om bij hun docent terecht kunnen met vragen of problemen.”

‘We moeten naar creatieve oplossingen toe. De hybride docent is er daar één van’

Loopbaanperspectief

“Jongeren die nu aan de slag gaan als leraar doen dat niet meer zoals vroeger voor veertig jaar. Dat is voor de huidige generatie een knellend perspectief. Als ze één of twee dagen in de week de tijd krijgen om zich op een ander terrein te ontwikkelen, blijven ze wel behouden voor het onderwijs. Of ze gebruiken competenties uit het onderwijs later in een andere baan, zoals samenwerken, dingen uitleggen. Zo zijn er meer varianten te bedenken die leiden tot een beter loopbaanperspectief.”

Creatieve oplossingen

“Het liefste heb ik iemand die vier of vijf dagen in de school is. Dan is er betrokkenheid bij leerlingen en collega’s en kun je makkelijker overleggen. Maar ik ben realistisch. Dan moet het vak van leraar veel meer gewaardeerd worden, zowel financieel als in aanzien. Een vak waarbij je je echt kunt ontwikkelen en een concurrerend salaris mee kunt verdienen. Als tekorten blijven aanhouden moeten we naar creatieve oplossingen toe. De hybride docent is er daar één van.”

Joost van Rijn is directeur-bestuurder van Openbare Regionale Schoolgemeenschap Lek en Linge in Culemborg en Geldermalsen

‘Wederzijdse versterking’

“Ik vind het erg leuk om te doen. Als ik er geen plezier meer aan zou beleven, zou ik er onmiddellijk mee ophouden. Ik vind het ook eervol. Het is inspirerend om met jongeren op te trekken en bijzonder om een bijdrage te leveren aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dat doe je niet alleen in de klas, maar ook bijvoorbeeld in de pauze, als je rondloopt en hier en daar een praatje maakt.
Ik heb als ondernemer de flexibiliteit en de ruimte om mijn eigen agenda te bepalen. Dat is heel comfortabel. Als ik nog even terug wil naar school, of een dagdeel extra aan iets wil besteden, kan dat. Daar staat natuurlijk tegenover dat ik die tijd niet aan mijn andere werk kan besteden.
Ik zal nooit helemaal voor het onderwijs kiezen. Nu kan ik veel voorbeelden uit mijn eigen praktijk betrekken bij mijn lessen of ik neem de leerlingen mee naar een opdrachtgever. Andersom pik ik soms iets op in school dat ik bij een advies- of onderzoeksopdracht kan gebruiken als voorbeeld. Die wederzijdse versterking zou ik niet willen missen.”

Frank Hordijk is mede-eigenaar van adviesbureau Hordijk & Hordijk en partner bij accountantskantoor Hordijk, Kok, Laan & Wabeke (Culemborg). Hij werkt drie ochtenden in de week als docent Management & Organisatie.

+ Hybride docentschap en Hrm

Geef hybride docent ruimte en ondersteuning

Het hybride docentschap is nu nog vooral een initiatief van de docent zelf. Scholen zouden het veel actiever kunnen inzetten als instrument voor loopbaanperspectief en het aantrekken van nieuwe docenten.

Het bieden van ruimte en ruggensteun aan hybride docenten raakt aan verschillende actuele HR-vraagstukken. Hoe bieden we jonge docenten een aantrekkelijk loopbaanperspectief? Hoe kunnen we een nieuwe groep docenten aanboren voor huidige tekortvakken? Hoe kunnen we het docentschap een nieuwe impuls geven?

De school profiteert

Het hybride docentschap kan een deeloplossing zijn voor deze vraagstukken. Maar het goed en productief kunnen werken als hybride docent is niet vanzelfsprekend. Ondersteuning vanuit de school is een van de succesfactoren. Dat betekent dat je als school verder kijkt dan de gebruikelijke kennis en vaardigheden van docenten. Hybride docenten nemen weer andere vaardigheden en kennis van buiten mee. Ze kunnen en weten iets anders en daar kan de school van profiteren.

‘Hybride docenten excelleren wanneer hun meerwaarde wordt gezien en benut’

Serieus nemen

Het merendeel van de hybride docenten wordt gedreven door de behoefte aan bijvoorbeeld meer afwisseling of bredere ontwikkeling. Ze willen zich echter wel gewaardeerd voelen en zien ook dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het onderwijs. De motivatie van hybride docenten is gebaat bij het serieus nemen van de combinatie van banen. Hierin is nog verbetering mogelijk.

Plussen en minnen

Voordelen

  • Nieuwe kennis meebrengen; zowel in de klas voor de leerling, als voor de schoolorganisatie.
  • Toegang tot een breder netwerk; stageplekken, excursies, lob-trajecten, structurele samenwerking.
  • HR-instrument voor zowel het aantrekken als het behouden van goede werknemers door uitdagender loopbaanperspectief.
  • Imago-impuls docentschap.

Nadelen

  • De hybride docent is niet altijd beschikbaar.
  • Schoolleiders zien verminderde betrokkenheid als risico.
  • Het vraagt flexibiliteit van de rest van je organisatie (bijvoorbeeld op roostergebied).
  • Als de hybride docent nog niet bevoegd is, wacht een ontwikkeltraject.

+ Bart Giethoorn

Krijg je ondersteuning van de school?