De hybride docent:
ervaringen en tips
Het combineren van twee banen vraagt de nodige planningsvaardigheden, maar het is meer dan de moeite waard. Wat beweegt docenten tot het hybride docentschap? En hoe ziet hun werkweek eruit? Lees enkele ervaringen en praktische tips.
+ Jorrit Blaas, leraar/beleidsmedewerker
‘Ik ervaar een enorme synergie’
Jorrit Blaas combineert een baan als beleidsmedewerker bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met een baan als leraar economie op het Amsterdamse Hyperion Lyceum. Dat levert hem een meer dan volle werkweek op, maar ook veel inspiratie en synergie.
Jorrit Blaas was fulltime beleidsmedewerker, maar miste het voor de klas staan. “Voor de klas is zo leuk, je kunt meer je energie kwijt, het contact met jongeren geeft veel inspiratie en voldoening en geen dag is hetzelfde. Maar hoe bevlogen ik ook ben als docent, ik zou het niet fulltime willen doen. Ik vind het ook niet wenselijk; het onderwijs is heel intens en je vervalt onvermijdelijk in patronen omdat toch veel hetzelfde blijft. Fulltime docentschap zou mijn creativiteit nekken. Juist de parttime factor biedt mij ruimte om na de lessen nog na te kunnen denken.”
Synergie
De combinatie met zijn werk als beleidsmedewerker bij het ministerie vindt Jorrit ideaal. “Hierbij merk ik wel meteen op dat beide banen bij elkaar moeten passen om het werkbaar te maken. Wat ik in de klas en op school meemaak, gebruik ik als beleidsmedewerker en andersom. Zo ervaar ik een enorme synergie. Twee totaal verschillende werkvelden zou het combineren wel erg moeilijk maken.”
‘Ik kan vaardigheden ontwikkelen die anders zouden blijven liggen’
Persoonlijke groei
Volgens Jorrit werkt hij dankzij zijn twee banen gezond, productief en plezierig. “Het is goed voor mijn persoonlijke groei, ik kan meerdere vaardigheden ontwikkelen die anders zouden blijven liggen. Met doceren kan ik veel meer mijn sociale vaardigheden en planningsvaardigheden kwijt en bij het ministerie let ik veel meer op schrijfvaardigheid, politieke gevoeligheid en samenwerken. Ik innoveer meer en beide banen profiteren hiervan.”
‘Bredere blik op de samenleving’
De hybride docenten hebben mijn ogen geopend. Ik wilde altijd zoveel mogelijk fulltimers, dat is wel zo makkelijk bij het roosteren. Maar de hybride docent brengt heel andere kennis, expertise, cultuur en netwerk met zich mee, dat is zo waardevol. Hierdoor kunnen we als school sneller innovaties doorvoeren en beter inspelen op wat de markt vraagt. Je krijgt een bredere blik op de samenleving. Bovendien, een belangrijke taak als schoolleider is het hooghouden van de kwaliteit van het docentschap. Inspiratie en plezier in het werk zijn hiervoor belangrijke pijlers. Als we dat kunnen bevorderen met een hybride arbeidscontract, moeten we de afstemming of roosterproblemen voor lief nemen.
Elly Loman, rector Hyperion Lyceum
+ Cindy Russon gelooft in de combinatie
‘Het docentschap kriebelde al jaren’
Cindy Russon werkte tot voor kort bij IBM en combineerde dat enige tijd met een baan als economiedocent. De komende jaren ligt de focus op het docentschap, maar op termijn combineert ze het onderwijs weer met een baan in het bedrijfsleven. “Ik geloof in de combinatie van die twee werelden.”
“Bij IBM deed ik al vaak mee met allerlei schoolprojecten, bijvoorbeeld met meiden uit de brugklas die kijken of de techniek iets voor ze is. Ik genoot daar enorm van en het docentschap kriebelde eigenlijk al jaren. Op m’n veertigste dacht ik ‘nu of nooit’ en ben ik van alles gaan uitzoeken. Is het te combineren, wat betekent dat voor m’n salaris en m’n pensioen, wat moet ik doen om m’n lesbevoegdheid te halen? Een enorme puzzel om zelf uit te moeten zoeken. Voor mensen die nu die stap overwegen is er gelukkig meer kennis en informatie beschikbaar.”
‘Je wordt er een betere leraar van’
Kilometers maken
“Ik heb het een tijd gecombineerd, maar ik merkte ook dat je een baan in het onderwijs er ‘niet even bij doet’. Je moet kilometers maken, het vak in de vingers krijgen. Ondertussen moest ik m’n lesbevoegdheid nog halen, bleek het erg lastig om parttime te gaan werken en had ik ook nog m’n gezin met drie jongens. Daarom heb ik eerst een sabbatical van een jaar genomen en nu heb ik zelfs m’n ontslag ingediend. Op dit moment werk ik als economiedocent op het Zuiderzee College in Zaandam. Ik ga een paar jaar fulltime voor het onderwijs en ik wil m’n eerstegraadsbevoegdheid halen. Maar daarna ga ik het docentschap zeker weer combineren met een baan in het bedrijfsleven. Ik geloof namelijk in de combinatie. Het geeft je in de klas meer aanzien, je houdt connectie met het bedrijfsleven en je wordt er een betere leraar van omdat je de theorie met de praktijk kunt verbinden. En daarnaast hou ik ook te veel van het commerciële en zakelijke van het bedrijfsleven om het helemaal los te laten.”
Tips van Cindy
- Doe dit alleen als je goed kunt plannen en zaken kunt scheiden en afbakenen;
- Maak goede afspraken met beide werkgevers, wees transparant in wat je wil en wat je kunt;
- Onderschat het docentschap niet, het is niet iets wat je er even bij doet.
+ Hoe combineer je twee banen?
Negen tips en tricks
Je werkt daadwerkelijk als hybride docent: je zet je volledig in op school en hebt daarnaast nog een andere baan buiten het onderwijs. Hoe combineer je dit het beste? De belangrijkste tips en tricks.
1. Werk in een slimme combinatie
Zorg voor een constructieve combinatie van banen, dus voor twee werkomgevingen die elkaar versterken. Bijvoorbeeld omdat ze inhoudelijk iets met elkaar te maken hebben of door synergetische voordelen. Je leert iets bij de ene baan en die vaardigheid helpt je in je andere baan. Woon-werkverkeer is ook een factor om rekening mee te houden.
2. Kies voor planbaarheid
Het is belangrijk dat beide banen in zekere mate zijn te plannen. Denk dan aan de combinatie van de agenda-uren en werklocaties, maar ook de flexibiliteit in de urenplanning van beide banen. Als zzp’er kun je werkzaamheden makkelijker plannen en heb je geen urenverantwoording naar een baas. Maar pas op, dit is ook een valkuil.
3. Verwerf steun
Steun en begrip van je omgeving is belangrijk, en onbekend kan onbemind maken. Maak daarom aan collega’s, klanten, thuisfront en vrienden duidelijk waarom je als hybride docent werkt, hoe je die twee banen combineert en wat de voordelen zijn voor jou en de organisaties waar je voor werkt.
4. Regel flexibiliteit
Er zijn altijd onverwachte gebeurtenissen die je zorgvuldige planning verstoren. Zorg dat mensen om je heen weten dat je niet altijd flexibel kunt zijn en maak goede afspraken met hen. Regel bijvoorbeeld twee collega’s die als eerste achtervang willen fungeren, vraag aan leidinggevenden of je meer flexibel verlof kunt opnemen, urgente mail mag beantwoorden of uren later mag inhalen.
5. Deel je kennis
Als hybride docent breng je praktijkervaring in de schoolorganisatie. Deel die kennis ook, betrek collega’s in de ontwikkeling van je lessen. Zo heeft jouw praktijkervaring ook meerwaarde voor je collega’s. Deel natuurlijk ook de kwaliteiten die je ontwikkelt als docent in je andere baan.
6. Wees helder en transparant
Wees helder en transparant over wat je kunt en niet kunt en maak afspraken over je uren, je werkzaamheden en verantwoordelijkheden.
7. Zorg voor duurzaamheid
Een combibaan houd je alleen duurzaam vol als je ook fysiek en mentaal in conditie blijft. Hoe druk je het ook hebt, blijf wel sporten en verwaarloos je hobby’s en vrienden niet. Houd jezelf goed in de gaten.
8. Zeg ook eens nee
Verzoekjes om ‘nog even ergens naar te kijken’ krijg je altijd, maar je hoeft hier niet altijd aan te voldoen. Of niet meteen. Hoort het bij je functie? Is er net piekdrukte in je andere baan? Wees zorgvuldig met je tijd en energie; nee is ook een antwoord. Train jezelf in onderhandelingsvaardigheden.
9. Blijf up-to-date
Als hybride docent is het niet altijd mogelijk om alle vergaderingen of meetings bij beide werkgevers bij te wonen. Houd jezelf wel proactief op de hoogte van de ontwikkelingen. En wees ook echt aanwezig als je er bent, praat met collega’s, sluit je niet af door alleen met je werk bezig te zijn.
Kies slim, wees transparant en zeg ook eens ‘nee’
+ Een week van architect en docent Rik Adriaans
‘De beste manier om uit mijn bubbel te stappen’
Rik Adriaans is mede-eigenaar van BOUWkunst Architecten én docent Onderzoek en Ontwerpen op het Eckartcollege in Eindhoven. Hij geeft een inkijkje in zijn afwisselende werkweek.
Maandag
“Mijn leerlingen werken in groepen zelfstandig aan opdrachten voor een externe opdrachtgever. Ik sta dus niet voor de klas, maar ben meer in groepjes met ze bezig. We gaan ook op bedrijfsbezoek. Ik moet op zo’n moment niet vergeten welke pet ik op heb. Ik ben natuurlijk hun begeleider, maar als architect vind ik die bezoeken ook razend interessant. Door m’n docentschap kom ik op locaties die ik anders niet bezocht had en dat inspireert altijd. Het is fijn om in zo’n lerende omgeving te vertoeven en het houdt me scherp.”
Dinsdag
“De uren met mijn leerlingen zijn voor mij de beste manier om even uit m’n architectenbubbel te stappen. Het is heel dynamisch om met jongeren te werken, zeker in de begeleiding bij hun projecten. Ik coach ze in hun proces, bij de rol die ze in de groep innemen of de afstemming met een opdrachtgever. En veel belangrijker: ik ontdek hoe hun wereld buiten school eruitziet en wat hun plek daarin is. Als ik dan ’s middags op kantoor kom, kan ik weer met frisse energie met m’n projecten door.”
Woensdag
“Mijn werk bestaat uit veel overleg. Als architect zit ik vaak vooraan in het proces bij het inventariseren van de wensen en de mogelijkheden. En het ontwerpen doe ik natuurlijk ook zelf. Voor de verdere uitwerking en de daadwerkelijke uitvoering nemen mijn collega’s van BOUWkunst veel werk over. Ik blijf natuurlijk wel betrokken. Op ons bureau vind je dan ook prominent een vergadertafel. Hier zitten we heel regelmatig met onze opdrachtgevers, gemeenten en zakenpartners.”
Donderdag
“Doordat ik collega’s om me heen heb kan ik m’n werk redelijk flexibel indelen. Ik hoef niet bij elk overleg aanwezig te zijn of ieder telefoontje op te nemen. Maar mails en appjes gaan wel de hele dag door. En op school zijn er ook vaak vergaderingen buiten mijn schoolwerkdagen om. Dat weet je, maar soms botst dat met je andere werk. Dat continu schakelen moet je kunnen, anders moet je zo’n combibaan niet ambiëren.”
Vrijdag
“Af en toe ga ik op pad voor een analyse van een pand of leeg terrein dat bebouwd moet worden. De uitwerking van de plannen, zoals het regelen van de bouw, doet mijn collega Jasper meestal. Uit nieuwsgierigheid ga ik tussendoor nog weleens kijken. Ik weet dat de uitvoering in goede handen is, dus die extra bezoeken zijn niet altijd nodig. Ik kan met een gerust hart ook m’n school- of schetswerk oppakken.”
Zaterdag
“Het leven met mijn vriendin en ons toekomstige gezinnetje staat natuurlijk op één. We kunnen gelukkig genieten van samen klussen en rondhangen in en om huis, reizen, sporten en afspreken met vrienden en familie. Toch is voor mij het werk ook onderdeel van de thuissituatie. Als ontwerper kan ik dat ook niet anders. Een ontwerpuitdaging blijft sluimeren en ik krijg ook weleens een goed idee tijdens het tuinieren of fietsen. Het is ideaal er dan meteen wat mee te kunnen doen.”
Zondag
“Op dit moment sta ik twee ochtenden voor de klas. Eigenlijk vind ik dat te weinig, maar bij BOUWkunst is het gewoon te druk om nog meer afwezig te zijn. Als zelfstandig ondernemer is dat natuurlijk een luxeprobleem, maar het wringt soms wel. Weekenden zonder werk zijn een zeldzaamheid. Dat is niet erg, want de combinatie van beide banen geeft veel voldoening. Bedrijfseconomisch en rationeel zou stoppen met m’n docentschap logisch zijn, maar het is nog veel te leuk om erbij te blijven doen. Morgenochtend fiets ik weer met veel plezier naar het Eckartcollege!”